Responses | Translation |
Mga tanga nagraralaog, Nagsasarakat sa harong (may paabot na uran o baha) | Ants coming inside and up the house mean heavy rains to follow |
Nagsasarabat-sabat na panganod (maraot na panahon) | Convergence of clouds across the horizon as an early sign of bad weather |
Milky way, nagbabalagbag; ginaod ni Noah (maraot na panahon) |
|
Wild animals, nagbabaraba hali sa bukid (may paabot na maraot na panahon) | Wild animals coming out from the mountain/forest as a warning for an upcoming bad weather |
Pag naggigilid ang lumod (dolphin) o butanding (makusog na alon, maraot na panahon) | Dolphins and whale sharks getting nearer to the shore mean big waves and bad weather |
Naglulubid na mga walo-walo (may paabot na maraot na panahon) | Spiraling sea snakes means there is an upcoming bad weather |
Pag may bulangiw na putol (may maraot pang panahon) | Disconnected rainbow means weather is not yet good |
Paglupad nin gamgam Pasiring sa sirangan (may paabot na bagyo) | Birds flying eastward means typhoon is coming |
Pag nagbalyo ang bulangiw sa tinampo (maraot na panahon) | Rainbow crossing a street would mean bad weather |
Mga peste sa amihan (senyales kan maraot na panahon) | Pests in the rice fields as a sign of bad luck |
Full moon, sayap o black shadow (mauran pagkaaga) | Black shadow in the full moon as a sign that there will be rain in the next day |
Bituonnanagtaid (maraynasenyales) | Two stars nearing to each other is a good sign |
Pag patugdok ang mga dahon nin niyog (may maraot na panahon/bagyo) | Coconut leaves in downward position means typhoon or bad weather is coming |
Paglupad nin pato (may paabot na bagyo) | Ducks flying high signals an incoming typhoon |
Pag luwas kan mga layug-layug (dakul dilis pagkaaga) | Coming out of moths signals that there will be lots of anchovies or “dilis” in the next day |
Eclipse (dae dapat magluwas si mgabados maski si mga hayop na bados ta pwedeng magadan si aki sa tulak o maagas) | Eclipse can cause miscarriage for pregnant women and animals |
Additional from Women FGD: Pag nagsal-ak/nagbare an mga kahoy (maraot na panahon) | Branches of trees breaking or bending means bad weather |
Nagsasarakat na omang/garu kuhol sa harong (mauran, baha) | Snails going up means rain or flood is coming |
Pag nagkutak an manok nin matangang banggi (may daragang mabados) | Cackling of chicken in the middle of the night signals that a lady in the nearest house will get pregnant |
Additional from Fisherfolks: Daku lna bituon (uran) | Scattered stars mean rain is coming |
Dakul na tutubi (dakul dilis pagkaaga) | Huge number of dragonflies coming out means lots of “dilis” in the next day |
Elderly: Sadit na sayap (drought) | Small moon shadow means drought |
Saradit na panganud (dae naghihiro) = maray magtanom nin kamote | Small clouds in stable position, good time to plant sweet potato |
Aninipot, pag nagalog sa harong (mauran) | Fireflies coming inside the house means rain is coming |
Alinsasayaw/Muromaria pag Naghagidhid sa daga (maraot na panahon) *Alinsyawon na gamgam | Swiftlets (birds) flying at low level signals a bad weather |
Mga balagon sa bukid, nagtatao nin direksyon | Vines in the forest give direction |
Additional: Pag nagdadaguldol asin kilat mayong maabot na maraot na panahon |
|
Pa gang duros hali sa sirangan maray an panahon, pag hali sa hilaga baragyuhon |
|
Pa gang kuhol naghahanap nin “shell” niya para safe siya- may maabot na maraot na panahon |
|
Pag maribok an dagat/alon dae madagos an bagyo |
|
Pag nagsarabat sabat an hanging habagat saka amihan, makusogon kaiyan an bagyo pero patapos na |
|
Pag maribok ang bakasakapag ang talinga kang baka nakatindog- may paabot na maraot na panahon |
|
Pag ang gamgam na KANAWAY―nagtitiponsatahawtapos nag iikotikot―may maraotnapanahonnamaabot |
|
Pag dakol ang ulod saka mga insekt0-dakol ang dilis pagkaaga |
|
Habang nagbabagyo, nagturaok ang manok, mapundo na ang bagyo |
|
Pag ang daguldol hararom ang tanog, matatamaan kami sa barangay kan bagyo pero kapag harani ang tanog kan daguldol, harayo ang bagyo sa barangay |
|
Pag tuninong na maray an palibot bago magbagyo, makusog ang bagyo na maabot |
|
Pag nag form nin dalan an mga bituon,mainit pagkaaga (iyo daa ito an inagihan ni Noah) |
|